Gm. Dubienka. Kto walczył w bitwie? Archeolodzy odkrywają kolejne ślady

Poszukiwacze historii oceniają, że jednym z cenniejszych znalezisk, jakie udało się zabezpieczyć do tej pory, są dwa niewielkie, odlewane mosiężne guziki. Oba sygnowane są wypukłą liczbą „12”. Odnaleźli je przedstawiciele Fundacji "Historyczna Lubelszczyzna”. Naukowcy oceniają, że wartość tego odkrycia ważna jest z kilku powodów. 

- Po pierwsze udało się ustalić, że w bitwie brała udział konkretna jednostka wojskowa, która wchodziła w skład wojsk koronnych. Wiemy, że po reorganizacji armii w 1789 roku żołnierze nosili na mundurach guziki z numerem własnych jednostek. Regiment XII (12), czyli pieszy koronny - bo o nim tu mowa - pojawił się w opisach bitwy. Jednostka dowodzona była przez Jana Malczewskiego (dowódca nie brał udziału w bitwie, zastępował go płk. Ignacy Piotrowski) walczyła w sile dwóch batalionów grenadierskich (łącznie ok. 1 300 żołnierzy) – wyjaśnia kierownik chełmskiej delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Lublinie Paweł Wira. 

W swoim raportach Tadeusz Kościuszko miał odnotować, że XII regiment charakteryzował się wysokim poziomem wyszkolenia, a w bitwie pod Zieleńcami i właśnie Dubienką wykazał się wyjątkową walecznością. 

- W korpusie oficerskim regimentu znajdował się ppłk. Filip Hauman, późniejszy współorganizator i generał powstania kościuszkowskiego. Według ówczesnych regulaminów wojskowych dotyczących umundurowania, guziki piechurów regimentu XII winny być „złote” (chodzi oczywiście o wykonanie ich z miedzi lub mosiądzu). Położenie guzików wskazuje nam również na konkretną pozycję jednostki na polu bitwy. Okazuje się, że Tadeusz Kościuszko powierzył oddziałowi piechoty bardzo odpowiedzialne zadanie zabezpieczenia ufortyfikowanych pozycji w środkowej części prawej flanki wojsk polskich – dodaje kierownik Wira.

W pobliżu guzików znajdowało się także sporo wystrzelonych pocisków karabinowych, kartaczy i fragmentów kul armatnich (uszkodzonych po eksplozji) czy pogubionych monet.

- Przedmioty zgromadzone były niemal w jednym miejscu – tam, gdzie najprawdopodobniej doszło do bezpośredniego starcia obu formacji. Warto też powiązać te przedmioty ze znanym, ze źródeł historycznych, epizodem z pola bitwy. Epizodem, który miał miejsce na tym właśnie odcinku walk. Zaskoczeni Polacy odparli natarcie atakujących z tyłu rosyjskich jegrów płk. Palembacha – podsumowuje aktualny wątek poszukiwań Wira.

Przypomnijmy, że intensywne badania pobitewnego pola trwają od czerwca tego roku. Ekspedycja poszukiwawcza pracuje pod kierownictwem Marcina Piotrowskiego i Grzegorza Mączki (pracownika WUOZ w Lublinie, pełniącego funkcję obserwatora i konsultanta naukowego). 

Działania poszukiwaczy skupione są głównie na obszarach, gdzie badacze spodziewają się odkryć ślady polskich pozycji obronnych – baterii, flesz (specjalnych budowli, które umożliwiają ostrzelanie ukrytych podejść nieprzyjaciela) i lunet. 

Obiekty te – choć znane ze źródeł i opracowań historycznych, niestety nie zachowały się do naszych czasów. Ich lokalizacja nadal pozostaje zagadką.

Czytaj także:

• Gm. Dubienka. Poszukują mogił i artefaktów. Kolejny etap już za nimi
• Gm. Rejowiec. Przyszedł czas na zamiany
• Gm. Dubienka. Rolnicy! Zadbajcie o drogi!
• Gm. Leśniowice. Stawiają na „turystyczną perłę”. Powstanie amfiteatr